Hvað einkennir gerendur?

Samstarfsmönnum finnst oft eins og gerendur séu öruggir með sig og hafi hlutina á hreinu. Svo er ekki því að sá eða sú sem þarf að níðast á öðrum getur ekki verið öruggur með sig og sitt. Það eru ólíkar ástæður fyrir því af hverju einhver leggur annan í einelti.

Það getur verið hefð fyrir því í fyrirtækinu að taka starfsmenn fyrir og litið á það sem skemmtun að níðast á og hæðast að öðrum. En það getur líka verið að gerandi óttist um stöðu sína eða kunni ekki að sýna sig og sanna á annan hátt en með einelti. Sumir gerendur þurfa að sýna mátt sinn og megin og fá útrás fyrir valdþörf sína með því að níðast á öðrum. Ef gerandi öfundar þolanda er einelti leið til að gera lítið úr honum.

Ósýnilegar ástæður gerenda:

Skortur á viðurkenningu.
Ótti við að verða sér til skammar og að athlægi.
Ótti við að aðrir nái meiri árangri.
Ótti við uppsagnir og tilfærslur.
Ótti við að vanhæfni verði uppgötvuð.
Ótti við nýjungar og að geta ekki valdið þeim.
Ótti við að tapa stöðu innan hópsins.
Ótti við að vera ekki miðpunktur.
Frekar að sparka í aðra en að fá spark.

Framkoma geranda

Framkoma geranda getur verið mjög mismunandi og þarf ekki að vera kvikindisleg og óvingjarnleg eins og maður ímyndar sér kannski ósjálfrátt.

Í samskiptum getur gerandi verið:

Vingjarnlegur
Nákvæmur
Næmur á tilfinningar
Opinn
Óútreiknanlegur
Viðkvæmur
Heillandi og skemmtilegur
Kurteis, formlegur og smámunasamur
Skyngugur á líðan annarra
Hreinskilinn úr hófi og alltaf sagt hvað honum finnst
Óútreiknanlegur, vingjarnlegur í dag en fjandsamlegur á morgun
Fordómafullur

Hegðun stjórnanda

Lýsing á mögulegri hegðun stjórnanda sem er gerandi og hvað hugsanlega getur verið á bak við gerðir hans.

Hegðun geranda		Ótti geranda
Er með stöðugar aðfinnslur og gagnrýni á starfsmann og ætlast til að hann hlýði í einu og öllu	=	Stjórnandi óttast að ekki sé tekið mark á sér og að hann hafi hvorki áhrif né völd
Situr á upplýsingum	=	Óttast að tapa þekkingarforskoti og það ógnar tilveru hans
Gerir mikið úr eigin hæfileikum og lítið úr árangri starfsmanns	=	Óttast að vera illa að sér, vanhæfur eða álitinn heimskur
Óraunhæfar kröfur um afköst	=	Óttast að standa sig ekki í starfi gagnvart stjórnendum og eigendum

Hegðun starfsmanns sem geranda

Lýsing á mögulegri hegðun starfsmanns sem geranda gegn vinnufélaga og hvað hugsanlega getur verið á bak við gerðir hans.

Hegðun geranda		Ótti geranda
Ræðst á og er með baktal og áróður gegn samstarfsmanni	=	Óttast að samstarfsmaður verði mikils metinn og að hann falli sjálfur í skuggann og standist ekki samanburð
Gagnrýnir stöðugt samstarfsmann sem stendur sig vel og gefur í skyn að hann sé algjör framapotari	=	Óttast yfirvofandi hagræðingaraðgerðir og uppsagnir
Gerir grín að skoðunum samstarfsmanns og skemmtir sér á hans kostnað	=	Óttast að vera ekki miðpunktur í hópnum og vera ekki vinsæll meðal vinnufélaga
Bendir á mistök og fullyrðir að starfsmaður standi sig ekki	=	Óttast að gengið verði fram hjá sér og að kostir og hæfileikar sínir verði ekki metnir

Hegðun starfsmanns sem geranda gegn yfirmanni

Lýsing á mögulegri hegðun starfsmanns sem geranda gegn yfirmanni og hvað hann mögulega óttast.

Hegðun geranda		Ótti geranda
Gerir lítið úr ákvörðunum yfirmanns fyrir framan aðra	=	Óttast að geta ekki haft völd og áhrif á gang mála
Fylgir ekki fyrirmælum yfirmanns	=	Óttast að geta ekki ráðið sér nógu mikið sjálf/ur
Gerir líf yfirmanns óbærilegt með sögusögnum	=	Óttast of miklar eða of litlar kröfur
Hefur samband við framkvæmdastjóra til að gera lítið úr ákvörðunum yfirmanns síns	=	Óttast tilfærslu eða uppsögn og því reynt að lítillækka yfirmann

Hugleiðingar fyrir gerendur

Ef þú hefur lagt aðra í einelti þá hugleiddu hverjar afleiðingar geta orðið ef þú heldur því áfram:

Það er hægt að lögsækja þá sem leggja í einelti.
Þú mátt reikna með að verða fordæmd/ur síðar fyrir það sem þú gerðir.
Orðspor þitt getur fylgt þér á aðra vinnustaði
Yfirmaður þinn getur verið tregur til að gefa þér meðmæli.
Samviskan á kannski eftir að naga þig síðar meir.